Mariusz Jałoszewski i Michał Danielewski, OKO.press, Polska
Podległy ministerstwu Zbigniewa Ziobry Fundusz Sprawiedliwości w latach 2019-2023 wydał dziesiątki milionów na promocję w mediach. Umowy ramowe opiewały nawet na kilkanaście milionów. Najwięcej dostał wydawca Wp.pl, największą jednorazową umowę podpisał wydawca „Do Rzeczy”
OKO.press publikuje pełną listę wydawców mediów, z którymi Fundusz Sprawiedliwości zawarł umowy na promocję. Listę na nasz wniosek udostępniło ministerstwo sprawiedliwości. Publikujemy ją, kierując się prawem społeczeństwa do informacji. W mediach społecznościowych od jakiegoś czasu trwa dyskusja o tym, kto oraz ile w mediach dostał od Funduszu w czasach PiS. Z tego powodu publikujemy listę wszystkich wydawców-beneficjentów umów z Funduszem. Na liście są zarówno wydawcy mediów prywatnych i publicznych. Tabelę z pełną listą znajdą państwo w dalszej części artykułu.
Ważne: publikując wykaz umów i kwot nie chcemy sugerować związku między umowami wydawców z Funduszem Sprawiedliwości a linią redakcyjną konkretnych tytułów. W niezależnych redakcjach powinien funkcjonować tzw. chiński mur pomiędzy działami marketingu i sprzedaży a działami redakcyjnymi, by interesy takich czy innych reklamodawców nie wpływały na treść publikowanych artykułów, audycji czy programów telewizyjnych.
Długa lista beneficjentów Funduszu i wysokość umów wskazują na nieznany do tej pory opinii publicznej promocyjny rozmach sztandarowego projektu Ziobry i przemyślaną strategię komunikacyjną skierowaną również do mediów uważanych za niezależne.
Środki na promocję z Funduszu Sprawiedliwości szły do mediów dwoma ścieżkami
Po pierwsze, Fundusz podpisywał bezpośrednio umowy z wydawcami mediów w celu „zakupu czasu antenowego”, bądź „zakup czasu emisyjnego i audycji”. Mógł to robić bez przetargów. Umowy podpisywane były z upoważnienia ministra sprawiedliwości. I ujawniona przez nas lista dotyczy właśnie takich umów. W latach 2019-2023 Fundusz podpisał ich z wydawcami 244. Najwięcej w 2023 roku, który był rokiem wyborów parlamentarnych – 80 umów.
Po drugie, Fundusz zawierał też umowy z pośrednikami, którym zlecał kampanie promocyjne i medialne. A te firmy m.in. zlecały usługi medialne dalej, w tym do wydawców mediów. Pośredników wybrano w przetargach. Były to dwie firmy i trzy konsorcja, z którymi podpisano umowy ramowe na daną kwotę. Potem wśród tych firm zbierano oferty na konkretne usługi i podpisywano umowy wykonawcze. Umowy ramowe opiewały maksymalnie na aż 104 miliony złotych, ale umowy wykonawcze zamknęły się kwotą 36 milionów złotych. W tej puli nie ma listy mediów, do których trafiły – przez pośredników – środki na promocję Funduszu.
Najpierw zajmiemy się tym pierwszym przypadkiem: ujawniamy pełen wykaz bezpośrednich umów Funduszu z wydawcami mediów.
W dalszej części tekstu publikujemy również wykaz umów ramowych wraz z zakresem usług kupowanych przez Fundusz Sprawiedliwości
Bezpośrednią umowę na największą kwotę podpisała wydająca tygodnik „Do Rzeczy” spółka Orle Pióro: na 3 miliony zł w styczniu 2023 roku.
Najwięcej z Funduszu Sprawiedliwości otrzymała na promocję Wirtualna Polska: aż 7,1 mln zł. Trzeba jednak podkreślić, że trzy czwarte z tej kwoty przypada na rok 2019. Po ujawnieniu przez OKO.press w styczniu 2020 roku, że WP łączyło wiele interesów z Ministerstwem Sprawiedliwości, po rezygnacji Tomasza Machały z funkcji redaktora naczelnego i zmianach w redakcji portalu, bezpośrednie umowy Funduszu Sprawiedliwości z Wirtualną Polską ustały. Ostatnia została zawarta 4 grudnia 2020 roku, dokładnie w dniu, kiedy po krótkim trzytygodniowym epizodzie z funkcji naczelnego WP zrezygnował Marcin Meller, a na stanowisku zastąpił go Piotr Mieśnik.
Z mediów bliskich władzy PiS najbardziej skorzystało na Funduszu Sprawiedliwości środowisko medialno-biznesowe Tomasza Sakiewicza: łącznie umowy podpisane przez Fundusz z wydawcą portalu niezalezna.pl i Telewizją Republika opiewają na prawie 5 mln zł.
Co ciekawe, z wykazu umów wynika, że Fundusz Sprawiedliwości zawierał umowy już po przegranych przez PiS wyborach 15 października. Jako ostatnia 13 listopada 2023 umowę na 45 tys. zł podpisała Telewizja Media Narodowe powiązana z narodowcem Robertem Bąkiewiczem.
fot. Maciej Jaźwiecki/Agencja Wyborcza.pl
Tak promował się w mediach Fundusz Sprawiedliwości. Umowy i kwoty
Najpierw prezentujemy wykaz umów zawieranych przez Fundusz Sprawiedliwości z wybranymi przez OKO.press podmiotami medialnymi. Pod tym wykazem znajdą państwo również tabelę z pełną listą umów, kwot i beneficjentów.
Wirtualna Polska: 7 134 000 zł z Funduszu Sprawiedliwości
Wydawca wielu serwisów internetowych, m.in. wp.pl i money.pl.
- 07.03.19 – 984,000 zł
- 20.05.19 – 2,460,000 zł
- 15.07.19 – 1,845,000 zł
- 7.12.20 – 1,845,000 zł
Spółka Time S.A.: 5 178 300 zł z Funduszu Sprawiedliwości
To grupa radiowa przy Zjednoczonych Przedsiębiorstwach Rozrywkowych (wydawca „Super Expressu”), właściciel kilkudziesięciu rozgłośni radiowych, mi.in. Radia Eska, Eski Rock, VOX FM, Radia Plus.
- 07.03.19 – 184,500 zł
- 20.05.19 – 615,000 zł
- 08.07.19 – 196,800 zł
- 19.08.19 – 738,000 zł
- 27.09.19 – 615,000 zł
- 20.11.19 – 123,000 zł
- 07.05.20 – 738,000 zł
- 09.10.20 – 1,660,500 zł
- 07.12.20 – 307,500 zł
Orle Pióro: 4 150 000 zł z Funduszu Sprawiedliwości
Wydawca tygodnika „Do Rzeczy” oraz serwisu internetowego dorzeczy.pl.
- 30.11.22 – 500,000 zł
- 17.01.23 – 3,000,000 zł
- 06.07.23 – 250,000 zł
- 03.10.23 – 400,000 zł
Fratria: 3 689 189 zł z Funduszu Sprawiedliwości
Wydawca tygodnika „Sieci” oraz serwisu internetowego wpolityce.pl.
- 07.03.19 – 307,500 zł
- 20.05.19 – 498,150 zł
- 08.07.19 – 725,700 zł
- 06.09.19 – 725,700 zł
- 20.11.19 – 541,200 zł
- 07.12.20 – 491,231 zł
- 03.10.23 – 399,708 zł
RMF: 3 605 677 zł z Funduszu Sprawiedliwości
Ogólnopolska rozgłośnia radiowa.
- 29.05.19 – 375,782 zł
- 07.09.19 – 556,557 zł
- 27.09.19 – 559,249 zł
- 25.11.19 – 306,545 zł
- 07.05.20 – 245,298 zł
- 07.12.20 – 216,972 zł
- 27.04.23 – 453,378 zł
- 12.06.23 – 445,948 zł
- 04.08.23 – 445,948 zł
Polsat: 3 167 704 zł z Funduszu Sprawiedliwości
Ogólnopolska telewizja.
- 26.08.21 – 922,500 zł
- 11.05.22 – 899,034 zł
- 13.12.22 – 596,577 zł
- 12.04.23 – 749,593 zł
Spółka Spes oraz Fundacja Lux Veritatis: 3 087 110 zł z Funduszu Sprawiedliwości
Oba podmioty tworzą tzw. medialne imperium ojca Tadeusza Rydzyka. Spes wydaje „Nasz Dziennik”, Lux Veritatis jest nadawcą telewizji Trwam.
- 07.10.19 – 615,000 zł
- 20.11.19 – 153,750 zł
- 22.11.21 – 356,700 zł
- 30.11.22 – 356,700 zł
- 17.01.23 – 996,300 zł
- 12.04.23 – 199,763 zł
- 27.07.23 – 399,897 zł
Słowo Niezależne: 2 792 100 zł z Funduszu Sprawiedliwości
Wydawca serwisu Niezalezna.pl i miesięcznika „Niezależna Gazeta Polska – Nowe Państwo”, właściciel serwisu społecznościowego Albicla.com
- 19.07.19 – 184,500 zł
- 20.11.19 – 184,500 zł
- 22.10.20 – 615,000 zł
- 07.12.20 – 615,000 zł
- 10.11.21 – 246,000 zł
- 05.09.22 – 246,000 zł
- 14.12.22 – 246,000 zł
- 25.04.23 – 369,000 zł
- 30.06.23 – 332,100 zł
Telewizja Republika: 2 156 463 zł z Funduszu Sprawiedliwości
Informacyjna stacja telewizyjna o profilu prawicowym.
- 25.11.19 – 86,592 zł
- 14.10.20 – 430,500 zł
- 07.12.20 – 298,644 zł
- 08.11.21 – 246,000 zł
- 25.07.22 – 199,260 zł
- 07.12.22 – 199,968 zł
- 12.04.23 – 49,903 zł
- 27.07.23 – 245,846 zł
- 13.10.23 – 399,750 zł
Axel Springer: 1 968 000 zł z Funduszu Sprawiedliwości
Wydawca m.in. portalu internetowego Onet, dziennika „Fakt” oraz tygodnika „Newsweek”.
- 07.03.19 – 246,000 zł
- 20.05.19 – 861,000 zł
- 08.07.19 – 861,000 zł
Gremi Media: 1 242 300 zł z Funduszu Sprawiedliwości
Wydawca dziennika „Rzeczpospolita”.
- 27.05.19 – 369,000 zł
- 15.07.19 – 442,800 zł
- 27.09.19 – 430,500 zł
Infor: 1 094 700 zł z Funduszu Sprawiedliwości
Wydawca „Dziennika Gazety Prawnej”.
- 17.09.19 – 246,000 zł
- 07.12.20 – 215,250 zł
- 10.11.21 – 215,250 zł
- 29.05.23 – 49,200 zł
- 27.06.23 – 369,000 zł
PMPG SA – Platforma Mediowa Point Group: 861 000 zł z Funduszu Sprawiedliwości
Wydawca tygodnika „Wprost”, inwestor strategiczny spółki Orle Pióro wydającej tygodnik „Do Rzeczy”.
- 07.12.20 – 123,000 zł
- 22.03.21 – 246,000 zł
- 29.06.21 – 246,000 zł
- 08.11.21 – 246,000 zł
Fundusz Sprawiedliwości i umowy ramowe
W latach 2019-2022 Fundusz podpisał osiem umów ramowych na swoją promocję z następującymi firmami i konsorcjami:
- Media Group Sp. z o.o. Jedna umowa do maksymalnej kwoty 10 mln zł.
- Konsorcjum firm Clickad Interactive Sp. z o.o. i Agencja Reklamowa DSK Sp. z o.o. Fundusz podpisał z nimi 3 umowy ramowe na maksymalnie 10 mln, 12 mln i na 15 mln zł.
- Insignia Sp. z o.o. Dwie umowy na maksymalnie 12 i 15 mln zł.
- Konsorcjum firm Pro Polska Sp. z o.o. i Uniqom Sp. z o.o. Jedna umowa na maksymalnie 15 mln zł.
- Konsorcjum firm Euvic Media Sp. z o.o. i Sigma Bis S.A. Jedna umowa na maksymalnie 15 mln zł.
Umowy ramowe były na „obsługę działań informacyjno-edukacyjnych Funduszu Sprawiedliwości”. Polegały one na „opracowaniu, przygotowaniu i prowadzeniu kampanii medialnych, akcji promocyjnych, akcji marketingowych, działań PR oraz zlecenie opracowania, przygotowania i prowadzenia kampanii społecznych i akcji informacyjno-edukacyjnych związanych z Funduszem, opracowanie, druk i dystrybucja materiałów promocyjnych oraz zlecenie produkcji treści audiowizualnych, kontentu redakcyjnego i innych treści pozwalających na publikację u wybranych wydawców związanych z bieżącą działalnością Funduszu”.
Umowy wykonawcze do umów ramowych opiewały najczęściej na kilkaset tysięcy złotych.
Ale były też umowy na kilka milionów – największa na 5 100 000 zł.
W sumie umowy wykonawcze podpisano na kwotę 36 024 307 zł. Umowy wykonawcze były na broszury, ulotki, plakaty, spoty, kampanie radiowe, kampanie internetowe (w tym w social mediach), „lokowanie produktu/idei” w internecie, czy na artykuły sponsorowane w mediach i wypowiedzi „ekspertów”.
Trzy umowy wykonawcze na ponad 3 mln złotych zawarto w listopadzie 2023 roku, czyli już po przegranych przez PiS wyborach.
Uwaga. Umowy ramowe określały maksymalną kwotę, jaką może wydać Fundusz w ramach współpracy z daną firmą. Umowy wykonawcze opiewają ostatecznie na niższe kwoty niż umowy ramowa. Nie ma listy wydawców mediów, z którymi pośrednicy zawierali umowy.
